Adneks denilen yapı, uterusun(rahim) her iki yanında tuba uterinalar, overler(yumurtalık) ve ligamentum latum tarafından oluşturulan alandır.
Adneksiyal kitlelerin en sık nedeni over(yumurtalık) kaynaklıdır. Bunlar fonksiyonel kistler, torsiyone over,endometrioma,polikistik over, iyi-kötü huylu over tümörleridir.
En sık rastlanan adneksiyal kitle yaştan bağımsız olarak endometrioma( çukulata kisti) ‘dir.
20-30 yaşlarında da en sık görülen adneksiyal kitle dermoid tümördür.
Tubal sebebler arasında hidrosalpinks, tubaoveriyan abse ve tubal maliniteler vardır.
Çocuklukta ve postmenopozda adneksial kitlelerin malign olma olasılığı üreme çağına kadar daha yüksektir.
Çocukluk çağı ve adölesan dönemdeki yumurtalık kitlelerinin %35 kötü huyludur.
Adneksiyal kitleleri değerlendirirken; ege kadın doğum olarak akut mu? Ve müdahale etmemiz gerekli mi? Ve malinite var mı? Diye Ege Kadın Doğum doktorları olarak dikkatli bir değerlendirme yapıyoruz.
Tüm yaş gruplarında adeksiyal kitlelerin çoğu beningdir. Üreme çağındaki adneksiyal kitlelerin %5-10 u maligndir.
Benign adneksiyal kitleler en sık kistik formda görülür.
Kistik kitleler overiyal kistik neoplaziler ve fonksiyonel over kistleri olarak ikiye ayrılır. Fonksiyonel over kistleri daha sıktır ve en sık görüleni follikül kistidir. Bunu
Korpus luteum kisti ve teka lutein kistleri izler.
Fonksiyonel over kistleri en sık görüleni follikül kistleridir. Ovulasyon olmadığında içi sıvı dolu 3cm ve üzerideki duvarı granüloza hücreleri ile kağlı kistlerdir.
Usg de ince, düzenli ve anekoik görünürler. Gonadotropinlere bağımlıdırlar.4-8 haftalık takipte kaybolduklarını görürüz.
8-10cm hatta 15cm çapa kadar ulaşabilirler.
Bmı yüksekliği, sigara kullanımı, mirena, implant ve mınıpıl kullanımı ile tamoksifen kullanımı ile görülme sıklığı artar.
Genellikle asemptomatikdir ve premenopozal dönemde 8cm altındaki basit kistler takip ediyoruz ve Ege Kadın Doğum olarak 8cm üzerinde ve persiste olan kistleri lapaoskopik cerrahi ile almayı tercih ediyoruz. Post menopozal dönemde ise basitkist 5cm altında ve takiplerde büyümüyorsa, ailede kanser öyküsü yoksa ca125 değerleri normal ise takip ediyoruz.
Korpus luteum kistleri: daha az görülsede klinik olarak daha önemlidir.
Bu kistler adetın 20-26 günleri arasında rüptüre olarak intraperitonel kanamaya neden olarak akut batına sebep olurlar. Rüptür daha çok sağ tarafta olur ve koıt sonrası olur. Daha çok tek taraflı olurlar. Çevresindeki damarlanma artışı fazla olduğundan dooplerde ateş halkası görüntüsü olur. Genellikle 1-2 ay içinde kendiliğinden gerilerler. Karın ağrısı, hemoperitoneuma ve amenoreye sebeb olabildiklerinden en çok rüptüre ektopik gebelikle karışırlar.
Teka lutein kistler fonksiyonel kistlerin en nadir olanıdır. Bilateral olarak , büyük boyutlarda ve multikistik olarak görülürler.genellikle gebelikte ortaya çıkarlar.
Bilateral teka lutein kistleri %50 molar gebelik,%10 koeyokarsinom ile ilişkilidir.
Ovulasyon ınduksiyonu için kullanılan klomifen sitrat,hmg ve gnrh analoglarının kullanımı ile birliktelik gösterebilir.
Kendiliklerinden regrese olabilirler ama büyük boyutta olduklarından torsiyone olma riski taşırlar.
Yumurtalık kistlerinin tanısında ve benign-malign ayırımında doopler usg çok kıymetlidir.
Overin iyi huylu tümoral kitleleri
Matür kistik teratom(dermoid) en sık 20-40 lı yaşlarda görülür.
Overin germ hücreli tümörlerinin %90 nını oluştururlar. Prepubertal dönemde en sık görülen over tümörüdür. Yavaş büyürler. %65 oranında asemptomatikdirler ancak torsiyon, rüptür, enfeksiyon, hemoraji ve malign dejenerasyon gözterebilirler.
Rüptür riski %1 ve rüptür sonrası kimyasal peritonit %1 civarındadır.
6cm den küçük dermoid kistler yıllık takipte yaklaşık 2mm büyürler. Premenopozal dönemde 6-12 ay aralıklarla ultrason ile takip ediyoruz. Ege kadın doğum olarak eğer hastamızın fertilite istemi varsa, operasyon istemiyor ve teratom olduğundan emin olduğumuz hastalarımızı bizde takip ediyoruz.
Fibroma ve fibrotekomalar: en sık görülen solid over tümörleridir. %90 unilateral, %10 bilateral olabilirler.boyutları 6-30cm arasında olabilir. Ortalama 48y görülürler.
Fibromalar basınç etkisi, ve abdominal distansiyon yaparlar.
Meigs sendromu: fibroma+asit+ hidrotoraksın birlikteliğidir. Bu grup daha çok post-menopozal dönemde görüldüğü için Ege Kadın Doğum olarak hastalarımıza histerektomi ve bso yapmayı tercih ediyoruz.