Döllenmiş yumurtanın rahim içine değil diğer alanlara yerleşmesi durumu, dış gebelik olarak isimlendirilir. %95’i rahimin kolları olan fallop tüplerine yerleşir. Görülme sıklığı %1-2. Tekrarlama riski ilkinden sonra 7-14 kat artar.
Nedenleri arasında geçirilmiş pelvik inflammatuar hastalık, geçirilmiş tubal/ abdominopelvik cerrahi, endometriozis, IVF tedavisi, sigara kullanımı, birden fazla cinsel partner gibi tubal motiliteyi etkileyen faktörler,tubal hipoplazi ya da kıvrımlılık, konjenital divertikül, aksesuar ostium, parsiyel stenoz, elongasyon, intramural polip gibi konjenital nedenler, vajinal duş sayılabilir. Iffy hipotezi ne göre adet kanı ile döllenmiş yumurta tüpe reflü oluyor. OKS kullanımı, isteğe bağlı küretaj, spontan düşük ya da sezaryen öyküsü riski arttırmaz. RİA yani spiral kullanımında gebelik oranları düşüktür, ancak gebelik oluşursa bunun dış gebelik olma olasılığı yüksektir. Aynı şekilde tüp bağlanması ile korunan hastalarda POMEROY tekniğinde dış gebelik olasılığı artmazken interval ligasyon ve elektrokoter uygulamalarında risk artar.
Klasik bulguları, ağrı, amenore(adet rötarı) ve vajinal kanamadır.
Tanıda gebelik hormonu değerinde istenen artışın olmaması ve plato çizmesi, progesteron hormonu değerinin sağlıklı gebelikle uyumlu olmaması ve ultrasonografik olarak kesenin görülmesi gereken gebelik hormonu değerlerinde rahim içinde kese gözlenmemesi ya da yalancı kese gözlenmesi, rahim yumurtalık arası alanda kistik boşluk, yolk kesesi ya da embryo görmek, doppler ultrasonografide yalancı kese etrafında kan akışı görmemek, yumurtalık rahim arası alandaki kist etrafında “ring of fire” bulgusu görmek, yine aynı bölgedeki kistik alan etrafında “bagel bulgusu” olarak isimlendirilen hiperekojenik halka görmek, yumurtalık bitişiğinde kese ya da embryo gözükmeden “blob bulgusu” denen küçük inkonglomere kitle görmek önemlidir. Bu durumda korpus luteum kistini tespit etmek önemli bir ipucu olabilir, çünkü genellikle dış gebelik odağı aynı tarafta tespit edilir.
Tanıda küretaj uygulanabilir, özellikle erken dönemde inkomplet düşük ve dış gebelik ayırıcı tanısında küretaj materyalinin patolojik incelemesinde desiduada villus gözlenmemesi tanısaldır, ancak “aries stella” reaksiyonu tanısal değil şüpheye neden olabilecek bulgudur.
Plasental protein 14, PAPP-A, PAPP-C düşüklüğü ve Ca-125, CK ve AFP yüksekliği destekleyici bulgular arasındadır.
Tedavide tubal ektopik gebelik olduğu gösterilen, gebelik hormonu değeri <1000mIU/ml olan, hemodinamik olarak stabil, douglasta <50ml serbest sıvı gözlenen, ultrasonografik olarak tespit edilen dış gebelik odağında kalp atımı tespit edilmemiş ve çap 3,5cm altında ise izlem tedavisi uygulanabilir ki başarı şansı %60’dır. Hasta hastaneye yatırılır, günlük gebelik hormonu ve tam kan sayımı takipleri, vital bulgu takibi yapılıp ultrasonografik olarak da izlenir. Kendiliğinden düzelme 67 güne kadar uzayabilir.
Gebelik hormonu değeri <10000mIU/ml, kardiyak aktivite olmayan <3.5cm rupture olmamış kese var ise hastanın lab test sonuçları normal sınırlarda ve bilinen kronik hastalık öyküsü yoksa medikal tedavi kullanılabilir. Tek doz ya da ardışık 48 saatte bir uygulanabilir, belirli günlerde kan tetkikleri alınarak tedaviye yanıt değerlendirilir, hastanın durumuna göre tekrar doz yapılabilir.
Cerrahi tedavi ise özellikle ruptüre olmuş dış gebeliklerde iç kanama söz konusu ise acilen, izlem ya da medikal tedavi kriterlerine uymuyorsa elektif olarak açık ya da kapalı şekilde, tüp korunarak yada alınarak yapılabilir. Cerrahi müdahale şekline hasta bazında kadın hastalıkları ve doğum uzmanı karar verecektir.
⚠️ Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Kesin tanı ve tedavi için doktorunuza başvurunuz.
KAYNAKLAR
1- Decherney Alan H., Nathan L.,Current Diagnosis and Treatment, Lange, 2007
2- Healthwebadvices.com
3- Prof.Dr.Aydan Biri (şekil)