Aşılama, tedavi amacıyla spermin yıkanarak en hareketli ve en sağlıklı kısmının rahim içine bırakılmasıdır. Bu işlem sırasında yumurta ya da yumurtaların çatlamış olması gerekir, bu nedenle yumurta takibi yapılır.
Aşılamada kullanılan ilaç miktarı ve işlem maliyeti, tüp bebek tedavisine göre çok daha azdır. Kullanılan ilaç dozu, az sayıda yumurta oluşturmak için planlandığından, ilaç yan etkileri(yumurtalıkların aşırı uyarılması, OHSS, vs )aşılama tedavisinde daha az görülmektedir.
Aşılama için açık tüp ya da tüpler, kadında yumurta hücresi, erkekte yeterli sperm hücresi bulunması gerekir. Tüp bebekte ise, tüpler tıkalı, sperm sayısı az ya da kadın yaşı ileri, yumurta sayısı az da olsa tedavi planlanabilmektedir.
Aşılama tedavisi kolay ve ağrısızdır. Anestezi uygulaması gerektirmez. Tüp bebek uygulamasında yumurta toplama aşamasında anestezi verilmesi gerekebilir; yoksa işlem sırasında ağrı duyulması olasıdır.
Aşılama doğal siklusta uygulanabilir. Yani kadın tedavi olmadan sadece yumurta takibi sonrası yumurta çatlamasının belirlendiği gün erkekten alınan sperm hazırlanır ve en iyi kısmı rahim içine verilir. Tüp bebekte ise nadiren doğal siklus kullanılır. Ancak sıklıkla aşılama ve tüp bebek tedavisinde kadın adetin ilk günlerinden itibaren tedavi almaya başlar.
Aşılama tedavisi 5-6 kez uygulanabilir, başarısız ise tüp bebek uygulamasına gidilebilir. Ancak tüp bebek uygulaması son nokta olduğundan, tüp bebek sonrası aşılamaya dönülmesi uygun bir yaklaşım olmayabilir. Tüp bebekte deneme sayısında sınırlama yoktur.
İşlem başarısı ise aşılamada %10-20 civarındadır, 5-6 ayın sonunda bu rakam kümülatif olarak %60’a çıkabilir. Tüp bebek uygulamalarında ise bu oran ortalama %40 civarındadır. Bazen uygulamalardaki başarı %70-80’i bulabilir.
Aşılama tedavisinde adetin ilk günlerinde yumurta gelişimini sağlayacak ilaçlar başlanır. Yumurta ya da yumurtalar belli bir boyuta gelip kan hormon seviyesi yumurta gelişimini teyit ederse çatlatma iğnesi ile yumurtaların çatlaması sağlanır. Çatlama iğnemizden 36 saat sonra yıkanmış ve daha hızlı, sağlıklı spermler, ince bir kanülle rahim içine ağrısız bir şekilde ultrason eşliğinde bırakılır.
Tüp bebek tedavisinde de ilaçlar adetin ilk günlerinde başlanıp biraz daha yüksek dozda daha fazla sayıda yumurta oluşturabilme planı ile ayarlanır. Yumurta takibi ve doz ayarlaması ile yumurtalar yeterli boyuta ulaşınca anestezi altında ultrason eşliğinde gelişmiş olan yumurtalar vajinal yoldan iğne yardımı ile toplanır. Toplanan yumurtalar, erkekten alınan sperm ile laboratuar ortamında birleştirilir(döllenme). Embryo transferi ise anestezi gerektirmeyen ağrısız bir işlemdir. Aşılamadaki spermin rahim içine bırakılmasına benzer bir yol uygulanır. Ultrason eşliğinde ince bir kanül yardımı ile döllenmiş yumurta yani embryo rahim içine bırakılır. Embryo transferinden 12-14 gün sonra gebelik testi istenir.